Những thức ăn nguy cơ ung thư đại trực tràng cao hầu như ai cũng thích

TS.BS Nguyễn Quang Thái – Trưởng khoa Phẫu thuật tổng hợp (Bệnh viện K) cho rằng, ung thư đại trực tràng là loại ung thư xếp hàng thứ 5 sau ung thư phổi, dạ dầy, gan, ung thư vú và chiếm 1/5 trong các loại ung thư. Nhóm người thường hay mắc căn bệnh ung thư đại trực tràng này là những người trên 50 tuổi, những người có người thân ruột thịt từng mắc căn bệnh này, những người có Polyp đại tràng (u lành) theo thời gian sẽ chuyển thành u ác và những người có tiền sử bị loét đại tràng cũng có nguy cơ mắc bệnh cao.

Theo PGS.TS. Nguyễn Xuân Ninh – Trưởng khoa Dinh dưỡng (BVĐK Medlatec), ngoài những nguyên nhân như viêm nhiễm đường ruột, yếu tố di truyền, tuổi tác thì ăn uống thiếu khoa học, thực phẩm bẩn cũng là nguyên nhân khiến tỷ lệ ung thư đại trực tràng tăng nhanh.

Hàm lượng chất bảo quản thực vật có trong rau, củ hay như chất tăng trọng, chất tạo nạc trong thịt lợn, các chất kích thích khiến nhiều người mắc ung thư. Nhiều người vẫn quan niệm, cứ không phun thuốc trừ sâu thì là thực phẩm sạch. Tuy nhiên, dù không phun thuốc nhưng những thực phẩm được trồng trong môi trường khói bụi, ô nhiễm cũng không tốt cho sức khỏe và vẫn tiềm ẩn nguy cơ gây bệnh.

Thực tế có những thức ăn nguy cơ ung thư đại trực tràng cao mà hầu như ai cũng thích:

- Thịt đỏ: Ăn nhiều thịt đỏ là một trong những nguy cơ hàng đầu gây ung thư đại trực tràng. Các nghiên cứu đã chỉ ra, những người ăn thịt đỏ thường xuyên quá 5 lần/tuần hoặc ăn 160g/ngày có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao gấp 3 lần bình thường.

Nguyên nhân khi nấu ở nhiệt độ cao như nướng, rán, trong thịt đỏ sẽ hình thành 2 amin dị vòng (HCAs) và polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs). Khi phản ứng cùng các axit amin, creatine, protein, đường ở nhiệt độ cao sẽ làm tăng các tế bào biểu mô bất thường và phát triển thành ung thư.

- Thức ăn lên men như cà dưa muối: Món ăn này giúp kích thích vị giác ngon miệng và có tác dụng chống ngấy khi ăn kèm với các món ăn chứa nhiều dầu mỡ, tinh bột. Tuy nhiên chúng có thể sinh ra nitrit. Hàm lượng nitrit tăng cao nếu dưa bị khú. Khi nitrit vào cơ thể sẽ có tác dụng với amin bậc hai có trong một số thức ăn sẽ tạo thành hợp chất nitrozamin - chất nitrozamin có khả năng gây ung thư trên động vật thí nghiệm.

Những thực phẩm này ăn nhiều sẽ tiếp xúc thường xuyên với đường ruột gây viêm ruột. Ung thư đại tràng gia tăng ở bệnh nhân bị viêm ruột mạn kéo dài.

- Thực phẩm chế biến sẵn như: thịt muối, cá muối, thịt hun khói, xúc xích, xì dầu…. Theo nghiên cứu, tỷ lệ người các nước Châu Âu thường ăn các đồ muối và Trung Quốc ăn xì dầu là những nơi có số người mắc ung thư đại trực tràng cao. Dù không phải kiêng tuyệt đối nhưng không nên ăn nhiều, ăn triền miên như ngày nào cũng ăn.

- Ăn nhiều mỡ, đạm: Chế độ ăn giàu mỡ làm tăng tổng hợp cholesterol và acid mật ở gan, làm tăng lượng sterol trong đại tràng. Vi khuẩn trong ruột sẽ chuyển các thành phần thành các chất có tác dụng độc ở trong phân. Các chất chuyển hóa sau cùng này làm tổn thương niêm mạc đại tràng và gia tăng hoạt động tăng sinh của biểu mô đại tràng gây ung thư.

Ảnh minh họa

Đây cũng là nguyên nhân hàng đầu gây béo phì. Ở nam giới, những người có chỉ số BMI cao sẽ có nguy cơ ung thư đại trực tràng cao gấp 2 lần và cao hơn 1,5 lần ở phụ nữ béo phì.

- Thực phẩm ít chất xơ: Nó sẽ làm giảm độ lớn của phân, kéo dài thời gian phân ở trong đại tràng tạo cơ hội sinh chất gây ung thư.

- Uống nhiều chất cồn, có ga…

Các chuyên gia khuyến cáo, so với các bệnh ung thư đường tiêu hóa khác, ung thư đại trực tràng có tiên lượng tốt hơn, có thể chữa khỏi nếu phát hiện sớm. Ung thư đại trực tràng không có nhiều dấu hiệu cảnh báo sớm.

Vì vậy để giảm nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng, người dân nên thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh để hạn chế những nguy cơ trên. Ngoài ra nên tiến hành xét nghiệm sàng lọc định kỳ bằng nội soi hoặc kết hợp thụt bari và soi ống mềm đại tràng xíchma.